Een van de dingen die je tijdens het opgroeien van je kindje zeker zult merken, zijn veranderingen in het slaap- én ontlastingspatroon. Het kan soms wat verwarrend zijn, zeker als je niet precies weet wat normaal is. Daarom is het fijn om alvast te weten wat je ongeveer kunt verwachten – zodat je niet meteen ongerust hoeft te zijn over de gezondheid van je baby. Laten we beginnen bij de ontlasting.

Bij baby’s is het belangrijk om onderscheid te maken tussen kindjes die borstvoeding krijgen en kindjes die kunstvoeding krijgen. Borstvoeding geeft namelijk een ander soort ontlasting dan kunstvoeding. Baby’s die uitsluitend borstvoeding krijgen, hebben meestal zachte, vloeibare, gele ontlasting met een milde geur. In de eerste weken kunnen ze meerdere luiers per dag vullen – soms na bijna elke voeding. Maar ergens tussen week vier en zes verandert dat vaak: sommige baby’s gaan dan ineens nog maar één keer per paar dagen, en anderen zelfs maar eens in de drie weken. Dat klinkt misschien als een teken van obstipatie, maar dat is het niet – zolang je baby alert is, goed drinkt en zich prettig lijkt te voelen, is dit volkomen normaal.

Als je baby begint met vaste voeding, verandert er wel wat. De ontlasting wordt vaak steviger, krijgt een duidelijkere geur en ook de kleur en het ritme kunnen anders worden. Soms kan die overgang even wennen zijn voor het lijfje van je baby, vooral als er ineens meer vezels worden gegeten. In sommige gevallen kan dat leiden tot obstipatie. Hieronder vind je een overzichtje van wat je kunt verwachten bij borstgevoede baby’s, zodat je een beter beeld hebt van wat erbij hoort.

De stoelgang van een baby verandert continu, zeker in het eerste jaar. Bij baby’s die borstvoeding krijgen, zie je vaak wat meer schommelingen in de frequentie en structuur van de ontlasting dan bij baby’s die kunstvoeding krijgen. Toch geldt voor beide groepen dat de introductie van vast voedsel hoe dan ook een nieuw hoofdstuk inluidt – ook voor de luiers.

Baby’s die kunstvoeding krijgen, hebben doorgaans wat stevigere en regelmatiger gevulde poepluiers. Vanaf het begin is hun ontlasting meestal donkerder van kleur en meer gevormd dan bij borstgevoede baby’s. De geur is vaak ook wat sterker. De frequentie verschilt per kindje: sommige baby’s poepen dagelijks, anderen om de dag. Verstopping komt bij kunstvoeding iets vaker voor. Daarom kan het – vooral bij warm weer – helpen om wat extra melk of water aan te bieden. Let hierbij wel op bij baby’s die uitsluitend kunstvoeding krijgen: teveel water kan ervoor zorgen dat ze minder voedingsstoffen binnenkrijgen.

Wat je baby eet, zie je vaak terug in de luier. En dan bedoelen we dat letterlijk. Zeker in de beginfase van vaste voeding is het niet ongebruikelijk om stukjes onverteerd voedsel in de ontlasting terug te zien. Dat is helemaal normaal – het lichaam van je baby is nog volop aan het oefenen met verteren. Bij borstgevoede baby’s, die zachtere ontlasting hebben, vallen die stukjes soms nog wat meer op.

Je zult merken dat ook de geur van de ontlasting flink kan veranderen zodra je baby mee gaat eten met de pot. En niet alleen dat: ook winderigheid kan toenemen. Het kan wat vaker voorkomen of nét even een scherpere geur hebben. Geen reden tot zorgen – het hoort er allemaal bij!

Het is een veelgehoorde uitspraak: als je je baby eerder vaste voeding geeft, zal hij of zij beter slapen. Klinkt logisch misschien, want een volle buik betekent toch een langere nacht? Maar klopt dat wel, of is dit gewoon een hardnekkige slaapmythe? Wat doet vaste voeding met de slaap van je kind, en is er echt een verband tussen babyhapjes en nachtrust?

Veel ouders hopen stiekem dat het geven van een prakje eerder op de dag wonderen doet voor de nachtrust. Je bent dus zeker niet de enige als je dat ook denkt. Zeker niet als je krantenkoppen leest zoals die uit The Guardian in 2018: "Je baby vroeg vast voedsel geven kan hem of haar helpen slapen, zo blijkt uit onderzoek." Maar hoe zit het echt?

Die kop verwijst naar de zogenaamde EAT-studie – een onderzoek dat vooral bekend werd door de focus op het voorkomen van allergieën, door al vanaf 3 maanden bepaalde voedingsmiddelen te introduceren.² In deze studie is óók gekeken naar slaap. Eén groep baby’s kreeg tot 6 maanden uitsluitend borstvoeding, terwijl de andere groep al vanaf 3 maanden kleine hoeveelheden vaste voeding kreeg.

Wat bleek? Tot aan 5 maanden was er geen opvallend verschil in slaapduur tussen de groepen. Pas rond 5 maanden zagen onderzoekers een verschil van gemiddeld 7 minuten. Bij 6 maanden was dat verschil toegenomen tot zo’n 16 minuten per nacht.

Maar kunnen we daarmee zeggen dat vaste voeding eerder geven daadwerkelijk zorgt voor beter slapen? Zo simpel ligt het niet. De slaapgegevens waren bijvoorbeeld gebaseerd op wat ouders zelf opschreven – en dat is natuurlijk niet altijd even nauwkeurig. Bovendien kregen de baby’s maar kleine hoeveelheden voeding, en lag de focus van het onderzoek vooral op allergieën, niet op slaap.

En belangrijker nog: het gaat hier om één enkel onderzoek. Andere studies die door de jaren heen zijn uitgevoerd, laten een ander beeld zien.³ Sommige vonden helemaal geen verschil in slaap, en er zijn zelfs aanwijzingen dat te vroeg starten met vaste voeding juist onrustiger slapen in de hand kan werken.

Dus, wat moeten we ermee?

Hoewel het verleidelijk is om te hopen dat vaste voeding hét antwoord is op gebroken nachten, laat de wetenschap zien dat het effect op slaap minimaal is – als het er al is. Slaap is nu eenmaal van veel meer factoren afhankelijk dan alleen voeding. Denk aan ontwikkeling, slaapgewoontes, temperament en natuurlijk de fase waarin je baby zit.

Kortom: begin met vaste voeding wanneer je baby er klaar voor is, niet omdat je hoopt op een paar minuten extra slaap. Die komen vanzelf weer… ooit 😉